SPECIFICITY OF THE EDUCATION AND UPBRINGING OF STUDENTS WITH APTITUDE FOR SPORTS
Keywords:
sports, education, abilities, aptitude, capabilities, talent, upbringing.Abstract
Abilities and talents are the subject of research and analysis of representatives of many disciplines. Talented people manifest characteristics that allow them to achieve a high level of perfor-mance in a specific area of activity. Nowadays, more and more often the importance of social environment in the development and shaping of abilities and talents, apart from individual factors, is underlined. This article deals with the specificity of functioning of students with aptitude for sports and the possibilities of developing and promoting talents through education and upbringing. The correct approach of teachers, coaches and parents can help optimize the development of potential at an early stage of education and training in various sports.
References
1. Baker J., Cobley S., Does practice make perfect? The role of training in developing the expert athlete (Coach’s corner-Shannon Rollason, Head Coach, Australian Institute of Sport Swimming Program) / D. Farrow, J. Baker, C. Mac Mahon (red.) // Developing Sport Expertise. Researches and Coaches Put Theory into Practice. – London &New York : Taylor& Francis Group, 2008. – S. 29 – 42.
2. Balague G. Gloria Balague-Approach to Sport Psychology / G. Balague, M.W. Aoyagi, A. Poczwardowski (red.) // Expert Approaches to Sport Psychology. Applied Theories of Performance Excellence. – Morgantown : WV: Fitness Information Technology, 2012. – S. 1 – 19.
3. Bompa T.O., Haff G. Periodyzacja. Teoria i praktyka treningu / T.O. Bompa, G. Haff. – Warszawa : Biblioteka Trenera, Centralny Ośrodek Sportu, 2010. – 380 s.
4. Brown J. Sports talent: How do identify and develop outstanding athletes / J. Brown. – Champaign Il : Human Kinetis, 2001. – 472 s.
5. Côtè J., Fraser-Thomas J. Play, practice, and athlete development. (Coach’s corner Eddie Jones, Coaching Consultant, Saracens Rugby Club) / D. Farrow, J. Baker, MacMahon C. (red.) // Developing Sport Expertise: researches and Coaches Put Theory into Practice. – London &New York : Taylor& Francis Group, 2008. – S. 15 – 28.
6. Delforge C., Le Scanff C. Parental influence on tennis players: Case studies / C. Delforge, C. Le Scanff // Revista de Psicologia del Deporte. – 2006. – Vol. 12, 2. – S. 233 – 248.
7. Dyrda B. Zjawiska niepowodzeń szkolnych uczniów zdolnych. Rozpoznawanie i przeciwdziałanie / B. Dyrda. – Kraków : Oficyna Wydawnicza Impuls, 2007. – 98 s.
8. Gabryś T. Talent sportowy. Od doboru do indywidualnej ścieżki rozwoju / T. Gabryś // II Ogólnopolska Konferencja Szkoleniowa Trenerów Pływania. – Kraków 30.09 – 02.10.2011.
9. Godlewska I., Marcinkowski J., Mariański M. Sport w edukacji szkolnej jako wyznacznik sukcesu lub porażki edukacyjnej / I. Godlewska, J. Marcinkowski, M. Mariański // J. Urniaż. Współczesne tendencje w wychowaniu fizycznym i sporcie / J. Urniaż. – Olsztyn : OSW, 2009.
10. Gracz J., Sankowski T. Psychologia sportu / J. Gracz, T. Sankowski. –Poznań : Wydawnictwo AWF, 2000. – 348 s.
11. Knigh C.J., Neely K.C., Holt N.L. Parental Behaviors in Team Sports: How do Female Athletes Want Parents to Behave? / C.J. Knigh, K.C. Neely, N.L. Holt // Journal of Applied Sport Psychology. – 2011. – No 23. – S. 76 – 92. – DOI: 10.1080/ 10413200.2010.525589.
12. Kotlarski K. Kariery edukacyjne uczniów zdolnych i mniej zdolnych matematycznie / K. Kotlarski. – Toruń : Wydawnictwo UMK, 1995. – 207 s.
13. Kuśpit M. Mistrz i uczeń w kontekście zdolności. Specyfika pracy z uczniem zdolnym / M. Kuśpit // Relacja mistrzuczeń. Rozważania z perspektywy psychologii muzyki / G. Kwiatkowska, J. Posłuszna (red.). – Kraków : Aureus, 2014. – S. 183 – 192.
14. Kuśpit M. Społeczno-emocjonalne aspekty funkcjonowania uczniów uzdolnionych plastycznie / M. Kuśpit // Barwy twórczości / M. Kuśpit (red). – Lublin : UMCS, 2013. – S. 317 – 339.
15. Law M., Côtè J., Ericsson K.A. Characteristics of expert development in rhythmic gymnastics: A retrospective study / M. Law, J. Côtè, K.A. Ericsson // International Journal of Sport and Exercise Psychology. – 2007. – No 5. – S. 82 – 103.
16. Limont W. Uczeń zdolny. Jak go rozpoznać i jak z nim pracować / W. Limont. – Gdańska : Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2005. – 317 s.
17. Łukasiewicz-Wieleba J., Baum A. Rodzicielskie sposoby rozpoznawania i rozwijania zainteresowań i zdolności / J. Łukasiewicz-Wieleba, A. Baum. – Warszawa : Wydawnictwo Akademii Pedagogiki, 2013. – 222 s.
18. Mac Curdy D. Talent identyfication around the world and recommendations for the Chinese Tennis Associacion, ITF / D. Mac Curdy. – Coaching Website : www.itftennis.com/shared/medialibrary/pdf/original/IO_18455_original. PDF.
19. Mierzejewska-Orzechowska K. Poszukiwanie wzorca optymalnego nauczyciela dla ucznia uzdolnionego / K. Mierzejewska-Orzechowska // Modele pracy nad dzieckiem zdolnym / M. Partyka (red.). – Warszawa : Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej Ministerstwa Edukacji Narodowej, 2000.
20. Mohamed H., Vaeyens R., Matthys S., Multael M., Lefevre J., Lenoir M., Philppaerts R. Anthropomertic and performance measures for the development of a talent detection and identification model in youth handball / H. Mohamed, R. Vaeyens, S. Matthys, M. Multael, J. Lefevre, M. Lenoir // Journal of Sports Sciences. – 2009. – No 27 (3). – S. 257 – 266.
21. Moon S.M. Personal Talent / S.M. Moon, R.J. Sternberg // High Ability Studies. – 2003. – Vol. 14, No 1. – S. 5 – 21.
22. Nęcka E. Psychologia twórczości / E. Nęcka. – Gdańsk : GWP, 2003. – 269 s.
23. Orlick T. Terry Orlick-Approach to sport Psychology / T.M. Orlick // Expert Approaches to Sport Psychology. Applied Theories of Performance Excellence / W. Aoyagi, A. Poczwardowski (red.). – Morgantown : WV Fitness Information Technology, 2012. – S. 167 – 185.
24. Panfil R. Edukacja uzdolnionego gracza i zarządzanie zespołem sportowym / R. Panfil. – Wrocław : Wydawnictwo AWF we Wrocławiu, 2000. – 274 s.
25. Popek S. Człowiek jako jednostka twórcza / S. Popek. – Lublin : UMCS, 2003. – 224 s.
26. Popek S. Psychologia twórczości plastycznej / S. Popek. – Kraków : IMPULS, 2010. – 489 s.
27. Przewęda R. Rozwój somatyczny i motoryczny / R. Przewęda. – Warszawa : PZWS, 1973. – 242 s.
28. Raczek J. Antropomotoryka. Teoria motoryczności człowieka w zarysie / J. Raczek. – Warszawa : Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2010. – 224 s.
29. Sachnowski K., Oprychał Cz., Karpiński R. Wybrane problemy selekcji w procesie wieloletniego szkolenia pływaków wysokiej klasy / K. Sachnowski, Cz. Oprychał, R. Karpiński // Sport Wyczynowy. – 2005. – № 11 – 12/481 – 492. – S. 88 – 91.
30. Sękowski A. Psychologia zdolność / A. Sękowski. – Warszawa : PWN, 2001. – S. 115 – 124.
31. Sękowski A., Siekańska M., Klinkosz W. On individual differences in giftedness / A. Sękowski, M. Siekańska, W. Klinkosz // International Handbook on Giftedness, Springer Science&Buisness Media B.V. / L.V. Shavinina (red.). – Dordrecht, 2009. – S. 469 – 487.
32. Sękowski A., Siekańska M. National academic award winners over time: their family situation, education and interpersonal relations / A. Sękowski, M. Siekańska // High Ability Studies. − 2008. − Vol. 19, No 2. − S. 155 − 171.
33. Sękowski A. Wspieranie talentu sportowego w perspektywie psychologii zdolności / A. Sękowski // Praktyczna psychologia sportu. Wykorzystanie koncepcji psychologicznych w sporcie. Studia i monografie Nr 54 / J. Blecharz, M. Siekańska (red.). – Kraków : AWF, 2009. – S. 24 – 31.
34. Siekańska M. Koncepcje zdolności a identyfikacja uczniów zdolnych / A. Sękowski (red.) // Psychologia zdolność. – Warszawa : PWN, 2001. – S. 115 – 124.
35. Siekańska M. Talent sportowy, Psychologiczne i środowiskowe uwarunkowania rozwoju uzdolnionych zawodników / M. Siekańska. – Kraków : Akademia Wychowania Fizycznego im. Bronisława Czecha w Krakowie, 2013. – 332 s.
36. Podstawy teorii treningu / H. Sozański (red.). – Warszawa : Resortowe Centrum Metodyczno-szkoleniowe Kultury Fizycznej i Sportu, 1993. – 330 s.
37. Starkers J.L. The past and future of applied sport expertise research / J.L. Starkers // Developing Sport Expertise: Researches and Coaches Put Theory into Practice / D. Farrow, J. Baker, C. MacMahon. – London& New York : Taylor&Francis Group, 2008. – S. 193 – 206.
38. Szopa J., Mleczko E., Żak S. Podstawy antropometryki / J. Szopa, E. Mlecz-ko, S. Żak. – Warszawa – Kraków : Wydawnictwo Naukowe PWN, 1996. – 223 s.
39. Tyszkowa M. Zdolności, osobowość i działalność uczniów / M. Tyszkowa. – Warszawa : PWN, 1990. – 416 s.
40. Williams A.M., Reilly T. Talent identification and development in sccer / A.M. Williams, T. Reilly // Journal of Sport Sciences. – 2000. – No 18. – S. 657 – 667.
41. Wyżnikiewicz-Kop Z. Koordynacyjne zdolności ruchowe dzieci i młodzieży. Podstawy teoretyczne i metodyczne / Z. Wyżnikiewicz-Kop. – Szczecin : Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 1992. – 196 s.
